NILSAk antibiotikoak ibaietan detektatzen aitzindari den Europako proiektu batean lagundu du - NILSA

Sortzen ari diren kutsatzaileak ibai-ibilguetan dauden substantziak dira, eta azken hamarkadan garrantzia hartu dute, lehen ez baitziren identifikatzen. Kutsatzaile horiek produktu ugari dira, hala nola pestizidak, botikak, kafea, hormonak edo drogak. Horien artean, antibiotikoak garrantzizkoak dira ingurune naturalerako arriskutsuak direlako. Gainera,antibiotikoekiko erresistentziaren eta erresistentzia-moten gorakada Osasun Publikoak mundu osoan duen erronka handienetako bat da.

Gaur egun ez da sortzen ari diren kutsatzaileei buruzko parametrorik legez mugatu, gaiak azterketa zientifiko eskasa izan baitu. Espainia eta Frantziaren arteko POCTEFA OUTBIOTICS mugaz gaindiko proiektua, beraz, aitzindaria izan da Europar Batasunean. Antibiotiko horiek oxidazio-prozesuen bidez kanporatzeko moduari buruzko lehen doktorego-tesia gaur irakurri da. Samuel Moles ingeniariak egin du Zaragozako Unibertsitatean, Jairo Gómezekin batera, NILSAko I+G+Bren arduraduna. Irakurketak Europar Batasuneko proiektu abangoardista bati amaiera eman dio. Molesek hiru urtez egin du lan proiekturako berariaz sortutako instalazio pilotuan, Tuterako araztegian, eta Jairo Gómezek gainbegiratu du. Instalazioan egindako lanak, tesian jasotzen denak, NILSAk 2018an erregistratutako patente baten abantailak erakusten ditu, oxidazio-prozesuen bidez substantzia horien hondakin-ura garbitzeko. 
 
Instalazio pilotua Tuteran
Antibiotikoak eta bakterio erresistenteak detektatzeko eta kuantifikatzeko ikerketak ibai hauetan egin dira: Urumea, Bidasoa, Arba, Arga, Irati, Veral, Subordan, Aragoi, Gallego, Ara, Cinca, Segre, Esera, Aturri, Garona eta Salat. Hala ere, asmoa ez da araztegiek isurketak ibaira itzuli aurretik tratatzea, baizik eta sistemak ur kutsatuaren irteera-guneetan jartzea (hiltegiak, etxaldeak, finka esperimentalak, ospitaleak gizakien kasuan, eta abar).

Horrez gain, NILSAk antibiotikoak araztegietan nola kanporatu aztertu du. Horretarako, instalazio pilotu bat eraiki du Tuterako instalazioan, eta han ur kutsatuarekin esperimentazio-saiakuntzak egiten ditu. Ura tratatzeko, fotokatalisia titanio dioxidoarekin eta ikatz aktiboarekin konbinatzen du. Saiakuntzek antibiotiko kopuruaren % 80 ere desagerrarazi dute, eta hiltegietatik datorren hondakin-urarekin probak ere egin dira.

Nahiz eta hiru-bost urteko epean lan esperimentala geratzen den, NILSA aztertzen ari da etorkizunean fotokatalisi-teknologia hori araztegietan beraietan hondakin-ura tratatzeko etapa gehigarri gisa ezartzea.  
 
Aurrekariak
NILSAren I+G+B dibisioa 2014an hasi zen araztegietako patogenoak aztertzen, Zaragozako Unibertsitatearekin sinatutako lankidetza-hitzarmen batekin. Unibertsitateak adituak oxidazio aurreratuetan ditu, hau da, uretan substantzia patogenoak ezabatzeko prozesuetan adituak. Ikerketan, ur-marra aztertu zen araztegietako mikroorganismoen kanporatzea zenbait tratamendurekin konparatzeko. Lohi-marra ere aztertu zen eta, azkenik, lohien aplikazioa nekazaritza-lurzoruetan. Azken aldagai hori patogenoen bilakaera ikusteko aukeratu zen, lohia nekazaritzan aplikatzen denetik uzta bildu arte.

Ikerketa eta proben bidez, titanio dioxido bidezko fotokatalisian oinarritutako teknologia bat garatu zen, eta horren patentea NILSAk erregistratu zuen 2018an. Fotokatalisia eguzki-energiak aktibatutako oxidazioaren bidez kutsatzaileak ezabatzen dituen prozesua da. Azken helburua gero eta larriagoa den arazo bat konpontzea eta enpresa publikoaren teknologiak araudi berrien etorkizuneko murrizketetara aurreratzea da. Murrizketa horiek Europar Batasunak hurrengo urteetan ezarriko ditu. Aurrekari horien ondorioz, NILSAk OUTBIOTICS proiektuari titanio dioxidoaren prozesuekin izan duen esperientzia eskaini ahal izan dio. Ikerlanak, ikatz aktiboaz gain, potasio ferratoa ere gehitu du.
 
Europar testuingurua
POCTEFA OUTBIOTICS proiektuari dagokionez, nabarmendu behar da bere jarduera-eremua abeltzaintza-ustiategiak izan direla. Izan ere, landa-eragile ekonomikoak dira baina, aldi berean, ingurumenera antibiotiko gehien emititzen dutenak ere, haragia eta minda direla eta, eta uretara zuzenean isurtzen dutelako. Espainia eta Frantziaren arteko elkarlanaren helburu nagusia uren egoera diagnostikatzea izan da, animalia-ekoizpenean antibiotikoak ordezteko tresnak aplikatzeko eta uraren karga kutsatzailea kanporatzeko.

Proiektua 2018an hasi zen eta abenduan amaituko da. Guztira 1.955.730 euroko aurrekontua izan du (horietatik, NILSAk 173.000 euro jaso ditu), eta Eskualde Garapeneko Europako Funtsak (EGEF) % 65ean kofinantzatu du.
NILSAk laurogeita hamarreko hamarkadatik kudeatu ditu kohesio-funtsak, eta hogeita hamar urtean Europako espedienteak egin ditu, guztira 36 milioi euroko balioarekin.